เบนซ์ต้องเป็นอมตะ จากรถสันดาปคันแรกของโลกสู่ความเป็นเจ้า EV

เมื่อเกือบ 170 ปีก่อน Benz Patent-Motorwagen รถยนต์คันแรกของโลกที่ใช้การได้จริงบนท้องถนนได้ถือกำเนิดขึ้นโดยวิศวกรและนักออกแบบยานยนต์ชาวเยอรมัน คาร์ล เบนซ์ (Carl Benz) และมันต่อมากลายเป็นจุดเริ่มต้นของค่ายรถยนต์ชั้นนำของโลก นั่นคือ Mercedes-Benz 

ผ่านมาเกือบ 170 ปีนับตั้งแต่รถที่ใช้เครื่องยนต์สันดาปภายใน (ICE) คันแรกของโลก มาวันนี้ Mercedes-Benz ผู้เป็นเจ้าแห่งรถ ICE ระดับพรีเมี่ยมมาโดยตลอด กำลังเผชิญกับการปฏิวัติครั้งใหญ่ในวงการรถยนต์และในวิถีชีวิตของมนุษยชาติ จากความจำเป็นที่จะต้องลดการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์เพื่อต่อสู้กับภาวะโลกร้อน และแนวโน้มที่รถยนต์ไฟฟ้า (EV) กำลังจะมาแทนที่รถยนต์ ICE 

EV อาจจะเติบโตได้ด้วยตัวมันเองจากกลุ่มผู้นิยมชมชอบรถยนต์รูปแบบใหม่ แต่เพราะสถานการณ์ของโลกที่เสี่ยงที่จะเผชิญกับหายนะจากภาวะโลกร้อน ทำให้ EV ไม่ใช่แค่ทางเลือกในการขับขี่อีกต่อไป แต่กลายเป็นความจำเป็น และในอนาคตทุกคนจะถูกบังคับให้ต้องใช้รถ EV เท่านั้น ส่วน ICE จะกลายเป็นอดีตไปอย่างรวดเร็ว

ลังเลและไม่เชื่อใน Disruption

สำหรับค่ายรถที่ให้กำเนิดรถยนต์ ICE และตัวมันเองยิ่งใหญ่ขึ้นมาได้เพราะเครื่องยนต์ ICE นี่คือการถูก ‘ขวาง’ (Disruption) ครั้งใหญ่ การถูกขวางครั้งนี้ถ้าปรับตัวให้สมดุลแล้วยืนหยัดให้มั่นคงไม่ได้ ก็จะมีแต่ล้มลงเท่านั้น เหมือนกับธุรกิจหลายๆ สาขาที่ถูกยุคสมัยเข้าขัดขวางรูปแบบดั้งเดิมของมัน แต่ปรับตัวไม่ทันจึงต้องพบกับจุดจบไป   

เมื่อเดือนมิถุนายน 2022 สหาพยุโรปประกาศที่จะสั่งห้ามการผลิตรถยนต์ ICE ภายในปี 2035 โดยเริ่มจากการสั่งให้รถที่ผลิตหลังปี 2030 จะต้องมีระบบที่ลดคาร์บอนไดออกไซด์ลง 50-55% และเมื่อถึงปี 2035 จะต้องลดคาร์บอนไดออกไซด์ได้ 100%  

ตอนแรก ประเทศที่คัดค้านแบบหัวชนฝา คือ เยอรมนีซึ่งเราพอจะเข้าใจได้เพราะประเทศนี้เป็นผู้ผลิตรถยนต์รายใหญ่ของโลก และรถ ICE รุ่นบุกเบิกก็มาจากประเทศนี้ คริสเตียน ลินด์เนอร์ (Christian Lindner) รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลังของเยอรมนีบอกว่า รัฐบาลเยอรมนีจะไม่มีทางเห็นด้วยกับแผนการของสหภาพยุโรป และเชื่อว่ามันยังมีตลาด ‘นิช’ (niches) สำหรับรถ ICE ดังนั้นการแบนมันจึงเป็นเรื่องที่ผิด 

ท่าทีของรัฐบาลเยอรมนีตรงกันข้ามโดยสิ้นเชิงกับค่ายรถยนต์ยักษ์ใหญ่ของประเทศ คือ Mercedes กับ VW Group หลังจากที่สหภาพยุโรปประกาศแผนการในเดือนมิถุนายน ค่ายรถยน์ทั้งสองก็มีปฏิกริยาในทันที โดย VW บอกว่าแผนการนี้ “ทะเยอทะยานแต่ก็บรรลุได้” (ambitious but achievable) ซึ่งเหมือนจะมีน้ำเสียงของความลังเลอยู่นิดๆ  

จะไม่ยอมถูกทิ้งไว้ข้างหลัง 

ถึงจะลังเล VW ก็ยังยอมรับว่าความเปลี่ยนแปลงในยานยนต์นั้นเป็นสิ่งที่ “ไม่อาจหวนกลับได้” (irreversible) นั่นหมายความว่าถึงจะลังเล แต่ความเปลี่ยนแปลงมันรุนแรงจนไม่สามารถต้านได้ มีแต่ต้องปรับตัวเท่านั้น  

ส่วน Mercedes แสดงความกระตือรือร้นอย่างมาก ไม่ใช่แค่ตอบรับกับแผนการของสหภาพยุโรปด้วยความเต็มใจ แต่ เอคคาร์ต ฟอน ไคลเดน (Eckart von Klaeden) หัวหน้าฝ่ายความสัมพันธ์ของบริษัทยังบอกว่าจะทำสำเร็จก่อนปีเป้าหมายด้วยซ้ำ เขาบอกว่า “ภายในปี 2030 เราพร้อมที่จะเป็น (รถยนต์) ไฟฟ้าเต็มรูปแบบในทุกที่ที่สภาวะตลาดเอื้ออำนวย” 

Mercedes มองเห็นอนาตได้ชัดเจน เมื่อหนึ่งปีก่อนที่สหภาพยุโรปจะประกาศแผนการนี้ โอลา แคลเลนิอุส (Ola Källenius) ประธานกรรมการบริหารและประธานเจ้าหน้าที่ฝ่ายบริหาร (CEO) บอกว่ารถยนต์ที่ใช้น้ำมันจะ “เริ่มมีราคาสูงขึ้นในไม่ช้า เพราะจะตอบสนองต่อฮาร์ดแวร์และการพัฒนาเพิ่มเติมที่จำเป็นเพื่อให้เป็นไปตามกฎระเบียบด้านการปล่อยมลพิษที่เข้มงวดยิ่งขึ้น”  

พูดง่ายๆ ก็คือ รถยนต์ ICE จะมีต้นทุนที่แพงขึ้น เพราะกฎระเบียบป้องกันภาวะโลกร้อนจะเรียกร้องให้มันมีระบบที่ซับซ้อนมากขึ้นเรื่อยๆ เพื่อลดคาร์บอนไดออกไซด์ นานวันเข้ามันจะแพงจนไม่คุ้มที่จะผลิตหรือซื้อขาย จากคำพูดของ แคเลนิอุส เราจึงได้ได้ไม่ยากว่าในแง่การลงทุนแล้ว Mercedes จะต้องเบลี่ยนไปมุ่ง EV เพื่อให้ตัวเองอยู่รอด 

ไม่ใช่แค่ปรับตัวแต่ต้องเป็นผู้นำ 

Mercedes บอกว่า “ในปัจจุบัน เราได้ยินมาอย่างต่อเนื่องว่าอุตสาหกรรมรถยนต์ของเยอรมันยังคงยึดติดกับสภาพที่เป็นอยู่ แทนที่จะขับเคลื่อนการเปลี่ยนแปลงไปข้างหน้า แต่ความเป็นจริงที่ Daimler (ชื่อเดิมของบริษัท Mercedes-Benz) นั้นแตกต่างออกไปมาก” 

ความมุ่งมั่นที่จะสลัดตัวจาก ICE มุ่งสู่ EV ของ Mercedes นั้นรุนแรงมาก ต่อไปนี้คือเป้าหมายและแผนการทั้งระยะสั้นและระยะยาวของพวกเขา

• บริษัทคาดว่าจะมีสัดส่วนรถยนต์ไฟฟ้าเต็มรูปแบบถึง 25% ภายในปี 2025 ซึ่งหมาหมายความว่า 75% ของรถที่ผลิตจะยังคงขับเคลื่อนด้วยเครื่องยนต์สันดาป แต่ก็จะมีการใช้พลังงานไฟฟ้าอย่างเหมาะสมไปพร้อมๆ กัน 
• ภายในปี 2030 บริษัทจะพยายามบรรลุยอดขายรถยนต์นั่งส่วนบุคคลที่มีระบบปลั๊กอินไฮบริดหรือรถนนต์ไฟฟ้าทั้งคันมากกว่า 50%  
• ภายในปี 2030 บริษัทจะวางเครือข่ายที่ชาร์จรถไฟฟ้าทั่วโลก 10,000 จุด  
• บริษัทยังลงทุน 1,000 ล้านยูโรในการผลิตแบตเตอรี่ทั่วโลก ซึ่งตามแผนการแล้วจะสามารถแบตเตอรี่ 1 ล้านก้อนได้ต่อปี  
• จะลงทุนมากกว่า 40,000 ล้านยูโร ภายในปี 2030 เพื่อแข่งขันกับ Tesla ในตลาดรถยนต์ไฟฟ้าเต็มรูปแบบ ซึ่งรวมถึงการสร้างโรงงานแบตเตอรี่ 8 แห่ง 
• ในอีก 20 ปีข้างหน้า กล่าวคือ ภายในปี 2039 เป้าหมายของพวกเขาคือปล่อยกองทัพรถรุ่นใหม่ที่ไร้การปล่อยคาร์บอนอย่างสมบูรณ์  
• ประเทศไทยกำลังจะกลายเป็นฐานการประกอบรถรุ่น EQS 500 รถยนต์ไฟฟ้าเต็มตัวของ Mercedes และไทยจะเป็นฐานผลิตนอกเยอรมนีแห่งแรก 

ความฝันที่จะโค่น Tesla

จากแผนการเหล่านี้คงพอจะเห็นแล้วว่า Mercedes ไม่ยอมยึดติดอยู่ความเป็นผู้ให้กำเนิดรถยนต์ ICE และการยึดติดใน “สภาพที่เป็นอยู่” แบบเดิมๆ ของค่ายรถยนต์เยอรมัน มาเป็นตัวขัดขวางความก้าวหน้าของพวกเขา ในบรรดาแผนการเหล่านี้  

แผนการติดตั้งที่ชาร์จ 10,000 จุดยังถูกมองว่าเป็นการถีบตัวเองให้ขึ้นมาอยู่ในสถานะคู่แข่งขันกับ Tesla ที่มีจุดชาร์จถึง 40,000 จุดในขณะนี้ และยิ่งชัดเจนเมื่อ Mercedes หั่นราคารถยนต์ไฟฟ้าในจีนเพื่อไล่ตามทันการลดราคาของ Tesla  

และในการติดตั้งที่ชาร์จ Mercedes จะเน้นตลาดจีน สหรัฐ และยุโรปเป็นหลัก เพราะเป็นตลาดสำคัญ แต่ยังรวม “ตลาดหลักอื่นๆ” (other key markets) ด้วย ซึ่งไม่น่าจะพลาดตลาดรถ EV ในไทยที่เป็นตลาดหลักที่มาแรงมาก และแรงขนาดที่ Mercedes ต้องประเดิมฐานการประกอบ EV แห่งแรกนอกประเทศเยอรมนี ในประเทศไทยนี่เอง