ทำไมกัมพูชาเลือกตั้งทีไร ประเทศไทยต้องโดนหาเรื่อง?

จนถึงเวลาที่เขียนบทความนี้ขึ้น คนกัมพูชาก็ยังไม่เลิกหาเรื่องคนไทยเรื่อง ‘กุน แขมร์’ ตั้งแต่อ้างว่ามวยไทยลอก กุน แขมร์ ไปจนถึงอ้างว่า ‘บัวขาว’ แอบมาเรียนมวยที่กัมพูชา ก่อนที่จะมาโด่งดังในไทย  

ความเหลวไหลของคนกัมพูชาจำนวนหนึ่ง (ซึ่งไม่น่าจะน้อย) ทำให้คนไทยเริ่มจะสงสัยว่า ‘ความไม่รู้’ ของพวกเขาเกิดจากความคลั่งชาติ (Chauvinism) หรือว่าถูกปั่นหัวทางการเมืองกันแน่?  

มีผู้ตั้งข้อสังเกตไว้ว่าทุกครั้งที่กัมพูชามีเรื่องกระทบกระทั่งกับไทย มักเป็นช่วงที่กัมพูชากำลังจะจัดการเลือกตั้งทั่วไป เพื่อเลือกรัฐบาลใหม่ และพูดกัน (ในแบบทฤษฎีสมคบคิด) ว่า นายกรัฐมนตรี ฮุน เซน ของกัมพูชาอาจเป็นตัวการปั่นกระแสให้คนกัมพูชาสนใจความขัดแย้งภายนอก เพื่อเบี่ยงความสนใจจากปัญหาภายใน  

ทฤษฎีเหล่านี้มีมูลหรือไม่ มีทางหนึ่งที่จะรู้ได้ก็คือย้อนกลับไปดูการเลือกตั้งทั่วไปในกัมพูชาครั้งที่ผ่านมาๆ แล้วดูว่าในปีที่จัดเลือกตั้งมีความขัดแย้งกับไทยจริงหรือไม่ 

2003 กรณีเผาสถานทูตไทย

• สาเหตุ - หนังสือพิมพ์กัมพูชา รัศมี อังกอร์ วันที่ 18 มกราคม ตีพิมพ์บทความกล่าวหาว่า สุวนันท์ คงยิ่ง นักแสดงหญิงชาวไทยที่กำลังโด่งดังในขณะนั้น ได้กล่าวว่ากัมพูชาได้ขโมยนครวัดไปจากไทย (ไม่เป็นความจริง) 
• ตัวกระตุ้น - นายกรัฐมนตรีกัมพูชา ฮุน เซน ได้ย้ำการกล่าวหานี้ และกล่าวว่าสุวนันท์ “ไม่มีค่าเทียบได้กับใบหญ้าใกล้กับนครวัด” วันที่ 28 มกราคม รัฐบาลกัมพูชาสั่งห้ามรายการโทรทัศน์ไทยทั้งหมดในประเทศ 
• ผลตามมา - สถานทูตไทยในพนมเปญถูกทำลายในวันที่ 29 มกราคม มีการโจมตีที่ดินและสิ่งปลูกสร้างของธุรกิจของคนไทย รวมทั้งการบินไทยและชินคอร์ป ของทักษิณ ชินวัตร นายกรัฐมนตรีของไทยในเวลานั้น  
• ผลเลือกตั้ง - ชาตินิยมที่ถูกปลุกขึ้นมาอยู่เบื้องหลังการโจมตีสถานทูตไทย ในการสนทนาออนไลน์ ชาวกัมพูชาและชาวไทยกล่าวหาว่า ฮุน เซน และสมาชิกพรรคของ CPP ของฮุน เซน อยู่เบื้องหลังม็อบ ต่อมา CPP ชนะเลือกตั้งในเดือนกรกฎาคมปีนั้น

2008 กรณีเขาพระวิหาร

• สาเหตุ -  ปี 2007 กัมพูชาได้เสนอต่อองค์การยูเนสโกให้ขึ้นทะเบียนปราสาทพระวิหารเป็นมรดกโลก แต่ประเทศไทยแย้งเรื่องพื้นที่ทับซ้อน ความไม่ลงรอยนี้ต่อมารุนแรงจนกลายเป็นการปะทะด้วยกำลังทหารในปี 2008 
• ตัวกระตุ้น - กรณีนี้เป็นความขัดแย้ง 2 ฝ่าย แต่ ฮุน เซน อาจใช้โอกาสที่กัมพูชาเสนอชื่อปราสาทพระวิหารเป็นมรดกโลกเพื่อเป็นประเด็นหาเสียง ซึ่งสำนักข่าว BBC และ Associated Press ยังตั้งข้อสังเกตถึงเรื่องนี้เช่นกัน  
• ผลตามมา - กรณีพิพาทเขาพระวิหารจะยืดเยื้อต่อไปจนถึงปี 2013 
• ผลเลือกตั้ง - วันที่ 24 กรกฎาคม กัมพูชาบอกว่าจะระงับการร้องเรียนไปยังสหประชาขาติก่อน วันที่ 27 กัมพูชาจัดการเลือกตั้ง วันที่ 28 ฮุน เซน ประกาศชนะการเลือกตั้ง วันที่ 3 สิงหาคม กัมพูชาเริ่มประเด็นขัดแย้งอีก และลามปามถึงขั้นกล่าวหาว่าไทยยึดปราสาทตาเมือนธมไปจากกัมพูชา

2013 ทะเลาะกับเวียดนาม

• สาเหตุ - นี่อาจเป็นครั้งแรกและครั้งเดียวที่การเมืองกัมพูชาหย่าศึกกับไทยชั่วคราวในฤดูเลือกตั้งใหญ่ แต่เพราะการเมืองและการเลือกตั้งของกัมพูชาจะขาดศัตรูภายนอกไม่ได้ ดังนั้นผู้ที่มาแทนไทย คือ เวียดนาม 
• ตัวกระตุ้น - พรรคฝ่ายค้านคือ CNRP ของ สม รังสี ปลุกกระแสต่อต้านเวียดนามโดยกล่าวหาว่าเวียดนามลุกล้ำพื้นที่ภาคใต้ของกัมพูชา และในเวลานั้นยังมีกระแสความระแวงต่อชาวเวียดนามในกัมพูชา 
• ผลตามมา - ในปีนั้นโฟกัสไปอยู่ที่เวียดนามแทนที่จะเป็นไทย คราวนี้ ฮุน เซน ถูกฝ่ายตรงข้ามโจมตีว่าเอื้อประโยชน์ให้เวียดนาม  
• ผลเลือกตั้ง - พรรค CPP ของ ฮุน เซน ชนะเลือกตั้งอีกครั้ง แต่เสียที่นั่งในสภาฯ มากที่สุดนับตั้งแต่ปี 1998 โดยเหลือที่นั่งแค่ 68 ในสภาฯ ส่วนพรรค CNRP ของ สม รังสี ได้ที่นั่ง 55 ที่นั่ง นับว่าสูสีกับรัฐบาลที่สุดแล้ว 

2018 กรณีโขน-โขล

• สาเหตุ - กัมพูชาเสนอชื่อ ‘ละคอน โขล’ หรือการแสดงโขนในแบบของกัมพูชาให้เป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของยูเนสโก  
• ตัวกระตุ้น - มีการอ้างว่า ‘โขน’ ของไทยลอกเลียนมาจาก ‘โขล’ ของกัมพูชา ทำให้เกิดการกระทบกระทั่งครั้งใหญ่ระหว่างประชาชนออนไลน์ของทั้ง 2 ประเทศ ฮุน เซน บอกว่าการขึ้นทะเบียน ‘โขล’ คือ “ความภาคภูมิใจครั้งใหญ่ของชาติ”
• ผลตามมา - เป็นอีกครั้งที่กระแสชาตินิยมถูกปลุกขึ้นมาในกัมพูชา คราวนี้คู่ขัดแย้งคือ ‘วัฒนธรรมไทย’ ที่ถูกกลุ่มชาตินิยมเขมรทำให้เป็นศัตรูขึ้นมาโดยอ้างว่าไทยลอกเลียนไปจากกัมพูชา หรือกระทั่งอ้างว่าไทยขโมยวัฒนธรรมกัมพูชาไป 
• ผลเลือกตั้ง - การเลือกตั้งครั้งนี้ไทยตกเป็นเป้าหมายอีกครั้ง ครั้งนี้กระแสชาติไม่แรงเท่ากรณีเผาสถานทูตและเขาพระวิหาร แต่พรรค CPP ของ ฮุน เซน ยังชนะเลือกตั้งและกวาดที่นั่งทั้งหมด 125 ในสภา เพราะกวาดล้างพรรคฝ่ายค้านอย่างรุนแรง โดยเฉพาะการสั่งยุบพรรค CNRP

2023 กรณีกุน แขมร์

• สาเหตุ - กัมพูชาจะเป็นเจ้าภาพกีฬาซีเกมส์ 2023 หรือครั้งที่ 32 มีการเปลี่ยนชื่อมวยไทย และแทนที่ด้วย กุน แขมร์ การต่อสู้ป้องกันตัวของกัมพูชาที่อ้างว่าเป็นต้นกำเนิดของมวยไทย  
• ตัวกระตุ้น - หลังจากนั้นชาวกัมพูชาก็เปิดศึกชิงความเป็นต้นตำรับศิลปะการต่อสู้ ตั้งแต่เดือนมกราคม 2023  
• ผลตามมา - นอกจากจะอ้างว่า กุน แขมร์ เป็นต้นฉบับของมวยไทยแล้ว รัฐบาลกัมพูชายังหวังเหรียญทองจากกีฬาชนิดนี้มากถึงขนาดเพิ่มเหรียญทองในการแข่ง กุน แขมร์ เอาตามใจชอบ ทำให้น่าสงสัยว่า ฮุน เซน อาจจะต้องการความเป็นเจ้าเหรียญทองในซีเกมส์ครั้งนี้เพื่อหวังผลพลอยได้ในการเลือกตั้ง 
• ผลเลือกตั้ง - การเลือกตั้งทั่วไปของกัมพูชาจะมีขึ้นในวันที่ 23 กรกฎาคม 2023 กว่าจะถึงวันนั้น ไทยอาจเป็นเป้าโจมตีไปเรื่อยๆ ดังนั้น ไทยจะต้องระวังการถูกยั่วยุเพื่อหวังผลการเมืองในกัมพูชา