ทำไม ‘คนญี่ปุ่น’ ถึงไม่ต้องการเดินทางท่องโลกอีกต่อไปแล้ว?

ทั้งชีวิตของเราอาจจะแสวงหาช่วงเวลาพักผ่อน เพื่อเดินทางท่องเที่ยวไปที่ไหนสักที่มาเสมอ การท่องเที่ยวอาจจะช่วยให้เราตามหาความฝัน พักผ่อนหย่อนใจจากการทำงานอย่างหนักหน่วงในช่วงสัปดาห์ที่ผ่านมา ทว่าบางคนก็ไม่ได้แสวงหาสิ่งนั้น.. 

การสำรวจประชากรวัยกลางคนจำนวน 16,000 คนใน 15 ประเทศพบว่า ‘เอเชีย’ เป็นประเทศที่มีผู้คนจำนวนมากที่กล่าวว่า พวกเขาจะ ‘ไม่เดินทาง’ อีกเลย 

15% ของชาวเกาหลีใต้และ 14% ของผู้ตอบแบบสอบถามชาวจีนระบุว่า พวกเขาจะไม่เดินทางอีกเลย ส่วนในอเมริกาเหนือนั้นตามหลังอยู่ไม่ไกล โดย 14% ของผู้ตอบแบบสอบถามชาวอเมริกันและ 11% ของผู้ตอบแบบสอบถามชาวเม็กซิกันระบุเช่นเดียวกัน

จัดอันดับ ‘ประเทศ’ ที่คนในประเทศไม่ต้องการเดินทางท่องเที่ยว (จากการสำรวจทั้งหมด 15 ประเทศ)

• ญี่ปุ่น                       35% 
• เกาหลีใต้                 15% 
• จีน                           14% 
• สหรัฐฯ                    14% 
• เม็กซิโก                   11% 
• รัสเซีย                     11% 
• ฝรั่งเศส                   10% 
• อินเดีย                    10% 
• ออสเตรเลีย              9% 
• บลาซิล                     8% 
• แคนาดา                   8% 
• สหราชอาณาจักร    8% 
• เยอรมนี                   6% 
• อิตาลี                       4% 
• สเปน                       4%

อย่างไรก็ตาม ไม่มีประเทศใดที่มีความประสงค์จะ ‘ไม่เดินทาง’ ได้ชัดเจนเท่าประเทศญี่ปุ่นอีกแล้ว.. 

เมื่อการ ‘ท่องเที่ยว’ ไม่ใช่สิ่งสำคัญของคนญี่ปุ่นอีกต่อไป...  

ผลสำรวจโดยบริษัทข่าวกรองระดับโลก Morning Consult ของผู้ตอบแบบสอบถามชาวญี่ปุ่น พบว่า กว่า 35% มองว่าการเดินทางท่องเที่ยวไม่ใช่สิ่งสำคัญสำหรับพวกเขาอีกต่อไป และไม่เต็มใจที่จะเดินทาง ซึ่งเป็นจำนวนที่สูงที่สุดเมื่อเทียบกับประเทศอื่นๆ  

เท็ตสุ นากามุระ ศาสตราจารย์แห่งมหาวิทยาลัยทามากาวะ (Tamagawa) และผู้เชี่ยวชาญด้านพฤติกรรมการท่องเที่ยวและจิตวิทยา กล่าวว่า ผลลัพธ์ที่ได้ไม่น่าแปลกใจเลย เพราะในปี 2019 ก่อนเกิดโรคระบาด ชาวญี่ปุ่นที่เดินทางไปต่างประเทศอย่างน้อยปีละครั้งคิดเป็นประมาณ 10% ของประชากร  

จากการศึกษาของนากามุระในปี 2016 มีสิ่งที่เขาเรียกว่า ‘ผู้รักความสงบ’ ที่บอกว่าพวกเขาต้องการเดินทางท่องเที่ยวแต่จะไม่ไป และ ‘คนที่ปฏิเสธ’ ซึ่งเป็นคนที่ไม่สนใจที่จะเดินทางท่องเที่ยวและจะไม่ไป เมื่อรวมกันแล้ว ทั้ง 2 กลุ่มนี้คิดเป็นสัดส่วนประมาณ 70% ของผู้ตอบแบบสอบถามในการศึกษาก่อนเกิดโรคระบาด โดยกลุ่ม ‘ผู้ปฏิเสธ’ มีจำนวนประมาณ 30% 

‘บ้าน’ แสนสุข 

ข้อมูลจากกระทรวงต่างประเทศของญี่ปุ่น ระบุว่า แม้ว่าประเทศญี่ปุ่นจะเป็นประเทศที่มี พาสปอร์ต หรือหนังสือเดินทางที่ทรงอิทธิพลที่สุดในโลก แต่คนญี่ปุ่นน้อยกว่า 20% ที่มีหนังสือเดินทางจริงๆ ตั้งแต่แรก แต่สำหรับบางคนที่ ‘ไม่เคยเดินทาง’ เหล่านี้ การเที่ยวภายในประเทศญี่ปุ่นก็เพียงพอแล้ว 

นากามุระ กล่าวว่า ชาวญี่ปุ่นจำนวนมากรู้สึกว่าการเดินทางไปต่างประเทศนั้นใช้เวลานาน แม้กระทั่งก่อนที่จะก้าวเท้าไปยังต่างแดน ซึ่งต้องใช้เวลา ทักษะ และการวางแผนอย่างมาก 

โกทาโร โทริอุมิ นักวิเคราะห์การบินและการเดินทางของญี่ปุ่น กล่าวว่า ความคิดเกี่ยวกับขั้นตอนการเดินทางไปต่างประเทศซับซ้อนมากขึ้น เนื่องจากการแพร่ระบาดและความเสี่ยงของการติดเชื้อ ซึ่งเป็นอุปสรรคต่อผู้คน 

นอกจากนี้ โรคระบาดได้เปลี่ยนแปลง ‘กรอบความคิดของชาวญี่ปุ่น’ 

“คนที่เคยไปเที่ยว… ตอนนี้ไม่กล้าไปต่างประเทศเพราะเสี่ยงติดเชื้อ แต่เที่ยวในประเทศได้ ผมคิดว่าพวกเขาตระหนักขึ้นเรื่อยๆ ว่ามีจุดท่องเที่ยวที่น่าสนใจมากมายในญี่ปุ่น และผู้คนสามารถสนุกได้โดยไม่ต้องไปต่างประเทศ” โทริอุมิกล่าว 

ขณะที่นักวิเคราะห์ตั้งข้อสังเกตว่า คนที่พูดว่าพวกเขา ‘ไม่ต้องการเดินทางอีกแล้ว’ อาจเพียงแค่ลังเลที่จะเดินทางในช่วงนี้ จนกว่าโรคระบาดจะสิ้นสุดลง 

เงินน้อยลง ปัญหามากขึ้น 

ค่าใช้จ่ายในการเดินทางก็เป็นข้อพิจารณาเช่นกัน เงินเยนอ่อนค่าที่สุดในรอบหลายทศวรรษ และคนงานชาวญี่ปุ่นจำนวนมากไม่ได้รับการขึ้นเงินเดือนเลยมาเป็นเวลากว่า 30 ปี ซึ่งรายได้ที่น้อยลงนี้หมายความว่า คนหนุ่มสาวอาจมีแนวโน้มที่จะอยู่บ้านหรือท่องเที่ยวในสถานที่ที่ใกล้เคียงมากขึ้น 

“เมื่อเทียบกับคนรุ่นเก่าแล้ว พวกเขามีโอกาสไปต่างประเทศน้อยกว่าเพราะพวกเขาไม่มีเงินมากนัก นอกจากนี้ คนหนุ่มสาวจำนวนมากพบว่าความบันเทิงของพวกเขา สามารถหาได้ในโลกออนไลน์หรือเกมต่างๆ  ซึ่งสนุกกว่าการเดินทางไปต่างประเทศ ขณะที่ผู้สูงอายุหลายคนอยากไปเที่ยวต่างประเทศอีกครั้งหลังจากที่โรคระบาดสงบลง” โทริอุมิ กล่าว 

การศึกษาของนากามูระแสดงให้เห็นว่าทัศนคติเชิงบวกสามารถเอาชนะแรงกดดันจากภายนอกให้ละเว้นจากการไปต่างประเทศ ดังนั้นคนที่ชอบเดินทางอยู่เสมอจะไม่ปล่อยให้ความสอดคล้องทางสังคมเข้ามากีดขวาง 

“คนที่มีมุมมองเชิงบวกเกี่ยวกับการท่องเที่ยวต่างประเทศมักจะพยายามทำทันทีที่ได้รับโอกาส สิ่งนี้เป็นจริงทั้งก่อนและหลังการระบาดใหญ่ คนที่เราเห็นไปต่างประเทศตอนนี้คือคนเหล่านั้น… พวกเขาแทบรอไม่ไหวที่จะกลับไป (ต่างประเทศ)” นากามูระกล่าว 

จากข้อมูลล่าสุดจากองค์การส่งเสริมการท่องเที่ยวประเทศญี่ปุ่น จำนวนนักท่องเที่ยวชาวญี่ปุ่นในต่างประเทศลดลง 86.2% ในปี 2022 โดยมีจำนวนประมาณ 2.7 ล้านคน เทียบกับตัวเลข 20 ล้านคนในปี 2019