เปิดโปง ‘นรกคนเป็น’ ของแก๊งจีนในประเทศเพื่อนบ้านไทย

เขากลายเป็นเหยื่อค้ามนุษย์ ถูกทุบตี และถูกกักขังอยู่ห่างไกลจากครอบครัวของเขาในจีน ‘ลู่’ เป็นหนึ่งในคนหลายพันคนในกัมพูชาที่ถูกบังคับให้ทำธุรกิจหลอกลวงทางออนไลน์ หรือ สแกมเมอร์ เพื่อหาเงินเข้ากระเป๋าของผู้ที่กักขังหน่วงเหนี่ยวเขาเอาไว้

การล็อกดาวน์จากโควิดทำให้ช่างก่อสร้างคนนี้ต้องตกงาน ดังนั้นเมื่อเขาได้ยินว่าเขาสามารถหาเงินได้ 2,000 ดอลลาร์สหรัฐ ต่อเดือนจากโครงการก่อสร้างในกัมพูชา เขาจึงรีบคว้าโอกาสนั้นทันที

แต่ในไม่ช้าเขาก็รู้ว่าเขาถูกแก๊งหลอกลวงหลอกล่อให้ไปที่สีหนุวิลล์ เมืองรีสอร์ทริมทะเลของกัมพูชาพร้อมกับคนอื่นๆ อีกหลายร้อยคน

ที่นั่นเขาถูกบังคับให้ทำงาน 12 ถึง 16 ชั่วโมงไปกับการท่องไปตามโซเชียลมีเดีย และแอปพลิเคชันหาคู่เพื่อไล่ล่าเหยื่อเพื่อหลอกเอาเงินจำนวนมหาศาลจากคนเหล่านั้น

“เมื่อผมมาถึงที่นี่ก็สายเกินไปที่จะหลบหนี” ลู่บอกกับ AFP “แต่ตราบใดที่ผมยังมีชีวิตอยู่ ผมจะพยายามต่อไป”

ผู้คนจากประเทศต่างๆ ทั่วเอเชีย รวมทั้งเวียดนาม ฟิลิปปินส์ ไทย มาเลเซีย จีน ไต้หวัน ฮ่องกง บังคลาเทศ และอินเดีย ถูกล่อเข้าไปพัวพันกับอาชญากรรมการที่คล้ายกัน

บางคน เช่น ลู่ วัย 34 ปี รอดชีวิตมาได้ แต่ยังน่ากลัวว่ายังมีอีกหลายพันคนที่ออกมาไม่ได้

ในเดือนสิงหาคม วิทิต มันตาภรณ์ ผู้รายงานพิเศษของสหประชาชาติเกี่ยวกับสถานการณ์สิทธิมนุษยชนในกัมพูชา กล่าวว่าเหยื่อการค้ามนุษย์ “กำลังประสบกับนรกคนเป็นซึ่งมักเผชิญกับการทรมานและถึงกับเสียชีวิต”
 

กรงเหล็กและลวดหนาม

สีหนุวิลล์เคยเป็นเมืองตากอากาศที่เงียบเหงา แต่ถูกเปลี่ยนโฉมหน้าโดยการลงทุนจากจีนจำนวนมหาศาล

คาสิโนหลายสิบแห่งผุดขึ้นในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา ทำให้เป็นศูนย์กลางสำหรับนักพนันชาวจีนและดึงดูดกลุ่มอาชญากรระหว่างประเทศ

เนื่องจากข้อจำกัดด้านการเดินข้ามประเทศในช่วงการแพร่ระบาด กลุ่มเหล่านี้จึงเปลี่ยนโฟกัส

เจเรมี ดักลาส จากสำนักงานยาเสพติดและอาชญากรรมแห่งสหประชาชาติ (UNODC) กล่าวว่า “กลุ่มอาชญากรได้หันมาจับธุรกิจคาสิโนออนไลน์ และบางคนก็เปลี่ยนอาชีพไปคนละทางและหันมาเน้นการหลอกลวงทางออนไลน์และทางโทรศัพท์”

สมาชิกแก๊งคนหนึ่งบอกกับ AFP โดยมีเงื่อนไขว่าจะไม่เปิดเผยชื่อว่ากลุ่มแรกที่ตกเป็นเหยื่อของธุรกิจพวกนี้คือชาวจีนที่อยู่ในกัมพูชาแล้ว

จากนั้นแก๊งก็เริ่มขนถ่ายมนุษย์ผ่านการค้ามนุษย์เข้ามาในประเทศกัมพูชา

ดักลาสแห่ง UNODC กล่าวว่า “มีอยู่หลายพันคนและบางคนคาดว่าอาจมีหลายหมื่นคน” ที่ติดกับดัก

เพื่อป้องกันไม่ให้เหยื่อหลบหนี จึงมีการติดตั้งลูกกรงเหล็กและลวดหนามไว้ที่อาคารที่ใช้ทำงาน

“เมื่อพวกเขามาถึงบริเวณที่ทำงาน พวกเขาไม่สามารถออกไปได้” สมาชิกแก๊ง กล่าว

“คนเหล่านี้จะถูกเฆี่ยนตีหรือทรมานและถูกขายต่อหากพวกเขาปฏิเสธที่จะหลอกลวงผู้อื่น”

ภายในกัมพูชา บางคนถูกขายให้กับแก๊งอื่น แหล่งข่าวกล่าว ผู้ที่มีทักษะด้านไอทีหรือภาษาอังกฤษที่ดีสามารถขายได้สูงถึง 50,000 ดอลลาร์สหรัฐ

‘มาเฟียตัวจริง’

AFP สัมภาษณ์เหยื่อการค้ามนุษย์ 4 รายที่กล่าวว่าพวกเขาได้รับข้อเสนองานที่ทำรายได้สูงมากในช่วงการระบาดใหญ่เช่นกัน

ชายชาวมาเลเซียเชื้อสายจีนวัย 38 ปี ชื่อ ‘รอย’ เล่าว่าเขาบินมายังพนมเปญ และได้พบกับผู้หญิงคนหนึ่งในชุดสาวออฟฟิศที่ดูดี ซึ่งพาเขาผ่านด่านตรวจคนเข้าเมืองและขึ้นรถเป็นเวลา 5 ชั่วโมงไปยังสีหนุวิลล์

ที่นั่น เขาถูกพาไปยังอพาร์ตเมนต์ที่ซับซ้อนซึ่งมีความสูงหลายสิบชั้น ซึ่งเป็นที่ตั้งของที่พักและห้องทำงาน

“มันดูเหมือนกับสำนักงานทั่วไป มีโต๊ะสามแถวพร้อมจอมอนิเตอร์และคีย์บอร์ด เหมือนกับไซเบอร์คาเฟ่” รอยบอกกับ AFP

แต่เขาบอกว่า “เมื่อคุณเข้ามาแล้ว คุณจะรู้ว่าคุณไม่ได้บริการลูกค้า”

รอยและคนอื่นๆ เช่นเขาถูกยึดพาสปอร์ต และได้รับคำสั่งให้ตั้งค่าโปรไฟล์ปลอมบนแอปและเว็บไซต์หาคู่ รวมถึง TikTok, Facebook, Instagram และ WhatsApp

ภายใต้การคุกคามอย่างต่อเนื่องจากการใช้ความรุนแรง พวกเขาจะล่อลวงเป้าหมายให้โอนเงินมาให้ในรูปสกุลเงินคริปโทฯ หรือแพลตฟอร์มการลงทุนอื่นๆ

คนอื่นๆ ถูกบังคับให้สร้างความสัมพันธ์กับเหยื่อในรูปแบบ ‘ความรัก’ ออนไลน์และหลอกลวงเหยื่อโดยอ้างว่าต้องการความช่วยเหลือในการชำระหนี้

ตอนนี้ ยังไม่มีตัวเลขที่น่าเชื่อถือเกี่ยวกับจำนวนเงินที่แก๊งได้รับจากการหลอกลวง แต่ดักลาสแห่งสหประชาชาติกล่าวว่าตัวเลขเหล่านี้ ‘น่าตกใจ’

ไม่ชัดเจนว่าเงินจะไปลงเอยที่ใด แต่เขากล่าวเสริม รายได้ทางอาชญากรรมมักจะถูกรวมเข้ากับผลกำไรจากการเดิมพันออนไลน์ โดยสำนักงานธุรกิจสแกมเมอร์มากมายตั้งอยู่ใกล้กับธุรกิจการพนันที่ถูกกฎหมาย

สมาชิกแก๊งในสีหนุวิลล์บอกกับ AFP ว่าเขาไม่รู้ว่าสุดท้ายแล้วเขาทำงานให้ใคร

“เราไม่รู้ว่าใครเป็นใคร” เขากล่าว “พวกเขาเป็นมาเฟียตัวจริง”
 

‘ช็อตไฟฟ้า เตะ แล้วช็อตอีก’

เหยื่อที่ถูกค้ามนุษย์มาทำงานสแกมเมอร์ถ้าหากขัดขืนจะต้องรับโทษอย่างสาสม คนงานก่อสร้างอย่างลู่ที่ถูกหลอกลวงมาบอกว่าเขา “ถูกซ้อมค่อนข้างบ่อย” เพราะเขาถูกจับได้ว่าพยายามจะหลบหนี

คนอื่นๆ ระบุว่า สมาชิกแก๊งใช้กระบองไฟฟ้าทำให้เกิดไฟฟ้าช็อต หรือบังคับคนงานเข้าไปในห้องที่เล็กเกินกว่าจะยืนได้ ทำให้ขาดน้ำ อาหาร และแสงสว่างเป็นเวลาหลายชั่วโมง

“พวกเขาจะสั่งให้ใครสักคนนอนลงแล้วเตะพวกเขาเหมือนสุนัข” รอย กล่าว

“บางครั้ง (พวกเขาจะ) ถูกไฟฟ้าช็อต เตะและช็อต พวกเขาจะตี 5 นาทีถึง 10 นาที”

แต่บางคนอย่างเช่น รอย ถือว่าโชคดี

หลังจากได้รับแจ้งว่าถ้าอยากเป็นอิสระเขาต้องจ่ายเงิน 20,000 ดอลลาร์สหรัฐ เขาได้รับการช่วยเหลือหลังจากติดต่อกับกลุ่มเหยื่อชาวไต้หวันที่ชื่อว่า Global Anti-Trafficking Organization (GASO)

กลุ่มนี้ทำงานร่วมกับเจ้าหน้าที่กัมพูชาเพื่ออำนวยความสะดวกในการช่วยเหลือและนำพลเมืองกลับประเทศ

คนอื่นๆ ได้ใช้แนวทางที่น่าระทึกมากกว่านั้น ในเดือนสิงหาคม คนงานชาวเวียดนามหลายสิบคนหนีออกจากคาสิโนในจังหวัดกันดาลทางตอนใต้ของกัมพูชา และว่ายข้ามแม่น้ำกลับไปยังบ้านเกิดของพวกเขา

ความสนใจในประเด็นนี้เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ ในเดือนกรกฎาคม สหรัฐฯ ปรับลดระดับประเทศกัมพูชาในรายงานการค้ามนุษย์ประจำปี

ภายหลังการปฏิเสธอย่างเป็นทางการเป็นเวลาหลายเดือน นายกรัฐมนตรี ฮุน เซน ก็ได้สั่งให้ตามล่าหัวโจก และทางการได้เริ่มการบุกจับออกสื่อหลายครั้งในเดือนสิงหาคม

ในเดือนกันยายน ตำรวจช่วยปลดปล่อยชาวต่างชาติมากกว่า 1,000 คนจากไซต์สำนักงาน 3 แห่งในเมืองสีหนุวิลล์

ที่ไซต์แห่งหนึ่ง พบโทรศัพท์มือถือเกือบ 9,000 เครื่อง คอมพิวเตอร์ 800 เครื่อง และกุญแจมือและที่น่าตกใจก็คือพบเครื่องมือช็อตไฟฟ้าด้วย

การบุกค้นครั้งนี้เอง ที่ ลู่ ได้รับการปล่อยตัว
 

ปราบปรามหรือย้ายที่กบดาน?

กระนั้น ผู้สังเกตการณ์ระหว่างประเทศและกลุ่มสิทธิมนุษยชนก็ยังสงสัยในความจริงจังของการปราบปรามครั้งนี้ของรัฐบาลกัมพูชา

จาค็อบ ซิมส์ ผู้อำนวยการสำนักงานยุติธรรมระหว่างประเทศของกัมพูชา กล่าวว่า ความพยายามกวาดล้างจะต้องเป็นมากกว่าการบุกค้นและช่วยชีวิตเหยื่อ

“การนำตัวหัวโจกเครือข่ายอาชญากรรมข้ามชาติมารับผิดทางอาญามีความสำคัญอย่างยิ่ง ถ้าเราต้องการจะขจัดปัญหานี้ให้หมดไป” เขากล่าว

มีความกลัวว่าแทนที่จะเป็นการปิดตัวลง กลุ่มอาชญากรต่างๆ ก็แค่ย้ายที่อยู่ใหม่

“วันนี้มันทำงานในกัมพูชา แต่พรุ่งนี้กลุ่มแก๊งที่ถูกกดดันจะถอนตัวจากที่มั่นและย้ายไปยังเมียนมา ลาว หรือฟิลิปปินส์ และเรื่องนี้ได้เกิดขึ้นแล้ว” ดักลาสแห่งสหประชาชาติกล่าว

ย้อนกลับไปในกัมพูชา ผู้ที่ได้รับการช่วยเหลือจากตำรวจ เช่น ลู่ กำลังเผชิญกับอนาคตที่ไม่แน่นอน

ขณะที่เขาไม่ต้องถูกควบคุมตัวที่ด่านตรวจคนเข้าเมือง เขาบอกกับ AFP ว่าเขาไม่สามารถกลับไปหาภรรยาและลูกวัย 9 ขวบของเขาในจีนได้

โฆษกกระทรวงการต่างประเทศของจีนบอกกับ AFP ว่ารัฐบาลกำลังทำงานร่วมกับกัมพูชาและประเทศอื่นๆ เพื่อต่อสู้กับอาชญากรรมข้ามชาติ และกล่าวว่า “ช่วยคุ้มครองทั้งความปลอดภัย สิทธิทางกฎหมาย และเอกสิทธิ์ของพลเมืองจีนในต่างประเทศอย่างจริงจัง”

แต่ ลู่ กล่าวว่าเขาไม่ได้รับความช่วยเหลือจากสถานทูตจีน

สถานทูตจีนมีสิ่งเดียวที่จะบอกคือ “พวกที่โตแล้วก็ต้องรับผลจากการตัดสินใจของพวกเขาเอง” เขากล่าว