กว่าจะมีวันนี้ได้ฤกษ์เปิดสักที
หลังจากรัฐบาลโจโค วิโดโด (โจโควี) ของอินโดฯ ประกาศว่าจะสร้างทางรถไฟความเร็วสูงสายแรกในซีกโลกใต้และในอาเซียนซึ่งมีกำหนดเปิดตัวตั้งแต่ปี 2019 ที่ครอบคลุมระยะทาง 142.3 กิโลเมตร (88.4 ไมล์) ด้วยความเร็วสูงสุด 350 กิโลเมตรต่อชั่วโมง (220 ไมล์ต่อชั่วโมง) สายจาการ์ตา-บันดุง (Jakarta-Bandung High Speed Railway / WHOOSH) ก็ได้ฤกษ์เปิดวันนี้ (2 ต.ค.) สักที หลังเลื่อนมานานหลายปี
รถไฟขบวนดังกล่าวเป็นโครงการริเริ่ม ‘หนึ่งแถบหนึ่งเส้นทาง (Belt and Road Initiative / BRI)’ ภายใต้การสนับสนุนของจีนมูลค่า 7.3 พันล้านดอลลาร์ (ราว 2.6 แสนล้านบาท) ซึ่งจะช่วยลดเวลาการเดินทางระหว่างเมืองหลวงและเมืองใหญ่อื่นๆ จากปัจจุบันที่ใช้เวลาโดยสารรถไฟธรรมดา 3 ชั่วโมง โดยย่นเหลือประมาณ 40 นาที และเพื่อบรรเทาปัญหาจราจรติดขัดอย่างรุนแรงด้วย
ทั้งนี้ รถไฟความเร็วสูงที่ว่านี้ดำเนินการโดยบริษัทร่วมทุน ‘PT KCIC’ ซึ่งประกอบด้วยบริษัทของรัฐในอินโดฯ 4 แห่งและบริษัท China Railway International ของจีน โดยสามารถรองรับผู้โดยสารได้ 601 คน และได้รับการปรับเปลี่ยนให้เหมาะกับสภาพอากาศเขตร้อนของอินโดนีเซีย อีกทั้งยังติดตั้งระบบความปลอดภัยที่สามารถตอบสนองต่อแผ่นดินไหว น้ำท่วม รวมถึงสภาวะฉุกเฉินอื่นๆ ได้
ขณะที่จีนเองยกย่องโครงการรถไฟความเร็วสูงนี้ว่าเป็นสัญลักษณ์ของความสัมพันธ์อันใกล้ชิดระหว่างอินโดนีเซียและจีน ทว่าโครงการนี้เต็มไปด้วยความล่าช้าและต้นทุนที่เพิ่มขึ้น จนผู้สังเกตการณ์บางคนสงสัยว่า ‘รัฐบาลอาจจะได้รับประโยชน์เชิงพาณิชย์หรือไม่’ บางคนบอกว่า ‘ต้นทุนที่แท้จริงของโครงการนี้อาจกระทบต่อเงินสาธารณะของอินโดฯ เนื่องจากโจโควีใช้เงินทุนรัฐเพื่อเดินหน้าโครงการต่อ’
ทำไมต้องลากยาว 5 ปีถึงเปิดใช้ได้
โครงการนี้ต้องเผชิญกับความล้มเหลวหลายประการนับตั้งแต่เริ่มต้นแพลนเมื่อปี 2016 โดยกำหนดการเดิมต้องเปิดใช้ในปี 2019 แต่จนแล้วจนเล่ากระทั่งเวลาล่วงเลยมา 5 ปี รถไฟขบวนนี้ก็ถูกเลื่อนเปิดใช้อย่างเป็นทางการมาอยู่เรื่อยๆ ด้วยเหตุผลหลายประการ ซึ่งแต่ละครั้งที่เลื่อนก็เสียเงินทุกรอบ
- ช่วงปี 2019 - 2021 เลื่อนเปิดเพราะโรคระบาดโควิด-19 เจอข้อพิพาทเรื่องที่ดิน และงบประมาณเกิน 1.2 พันล้านดอลลาร์ (ราว 4.4 หมื่นล้านบาท)
- ปลายปี 2022 เจอปัญหาต้นทุนก่อสร้างและต้นทุนการซื้อที่ดินเพิ่มขึ้นจากปัญหาความล่าช้า ซึ่งคาดว่ากำหนดการว่าจะเปิดตัวมิถุนายน 2023 ก็เสี่ยงล่าช้าตามไปด้วย
- กลางเดือนสิงหาคม 2023 เลื่อนออกไปจนถึงต้นเดือนกันยายน 2023 เพราะงบประมาณเกินและต้องใช้เวลาในการรับรองความปลอดภัยของผู้โดยสาร
- แต่ช่วงปลายเดือนสิงหาคมประสบกับความล่าช้าเป็นครั้งที่ 2 ในรอบ 1 เดือนซึ่งถือเป็นความล้มเหลวครั้งล่าสุดของโครงการนี้ที่เกิดจากต้นทุนที่สูงเกินจริงและท่ามกลางข้อกังขาในหมู่มวลฝ่ายค้าน รวมถึงนักวิจารณ์
- 1 ตุลาคม 2023 เลื่อนเปิดเพราะตารางงานของโจโควียุ่งมาก
- 2 ตุลาคม 2023 รถไฟความเร็วสูงสายแรกของอาเซียนในเส้นทางจาการ์ตา-บันดุงเปิดอย่างเป็นทางการ
