หากพูดถึงซอฟต์พาวเวอร์อันเป็นที่รู้จักของญี่ปุ่นทุกคนจะนึกถึงอะไร? แน่นอนว่าต้องมีสิ่งเหล่านี้ไม่ว่าจะเป็นอาหารญี่ปุ่นอย่างซูชิ ราเม็ง การ์ตูนอนิเมะชื่อดังอย่างโดราเอม่อน โคนัน ชินจัง หรือแม้แต่สถานที่ท่องเที่ยวอย่างภูเขาไฟฟูจิ ต้นซากูระ การเล่นสกีในฤดูหนาว หรือย่านชิบุยะ ก็นับว่าเป็นซอฟต์พาวเวอร์ที่ใครๆ ก็รู้จัก
แต่รู้ไหมว่าที่ญี่ปุ่นมีอีกสิ่งหนึ่งที่เรียกได้ว่าเป็นซอฟต์พาวเวอร์อีกอย่างเลยก็ว่าได้ นั่นก็คือ ‘ห้องน้ำสาธารณะ’ แปลกใจไหมว่าทำไมแค่ห้องน้ำถึงกลายเป็นซอฟต์พาวเวอร์ได้ โดยเฉพาะในย่านท่องเที่ยวยอดนิยมอย่าง ‘ชิบุยะ’ ถึงขนาดที่นักท่องเที่ยวต้องเดินทางมาเพื่อมาดูห้องน้ำเลยทีเดียว และชาวญี่ปุ่นเองก็ประหลาดใจที่ห้องน้ำในประเทศตัวเองกลายมาเป็นสถานที่ท่องเที่ยวไปซะแล้ว
นั่นก็เพราะว่า ดีไซน์ห้องน้ำสุดเก๋แต่ละแห่งที่นอกจากจะแตกต่างกันตามสไตล์ของนักออกแบบแล้ว นักท่องเที่ยวยังบอกเป็นเสียงเดียวกันอีกว่ามันสะอาดสุดๆ เวลาเข้าห้องน้ำมันให้ความรู้สึกที่แตกต่าง พวกเขาก็รู้สึกว่ามันปลอดภัยและมีความสุขจริงๆ ที่ได้เข้า
เมื่อ ‘ห้องน้ำสาธารณะ’ กลายเป็นสถานที่ท่องเที่ยวใหม่ล่าสุด
ในช่วง 2 ปีที่ผ่านมา ห้องน้ำสาธารณะ 17 แห่งทั่วทั้งเขตชิบุยะได้รับการปรับปรุงอย่างน่าทึ่ง ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของโครงการ ‘Tokyo Toilet Project’ (TTP) เนื่องจากแต่เดิมมันค่อนข้างมืดและดูไม่น่าไว้ใจสำหรับผู้หญิงแต่ตอนนี้ห้องน้ำเหล่านี้ได้ถูกแปลงโฉมด้วยดีไซน์ที่หลากหลาย สว่าง ถูกสุขอนามัย และดูน่าไว้ใจมากกว่าเดิมด้วย
เป็นที่ทราบกันดีว่าญี่ปุ่นเป็นผู้นำในเรื่องการออกแบบเพื่อประโยชน์ใช้สอยมาอย่างยาวนาน และทางการเองก็ต้องการที่จะแปลงโฉมให้ห้องน้ำสาธารณะนั้นสะดวกสบายและสามารถเข้าถึงได้สำหรับทุกคน นอกจากนี้ ญี่ปุ่นยังตระหนักดีว่านักท่องเที่ยวชาวต่างชาติหลายล้านคนเริ่มกลับมาเที่ยวที่เมืองและเขตนี้อย่างหนาแน่น ทางการจึงต้องการปรับปรุงห้องน้ำให้ดูสะอาดและน่าใช้
สำหรับโปรเจกต์การปรับปรุงห้องน้ำได้แรงบันดาลใจจากภาพยนต์เรื่อง ‘Perfect Days’ (หยุดโลกเหงาไว้ตรงนี้) ของผู้กำกับ วิม เว็นเดิร์ส ซึ่งบอกเล่าเรื่องราวของพนักงานทำความสะอาดห้องน้ำที่ทำหน้าที่ดูแลห้องน้ำให้อยู่ในสภาพดีเยี่ยม
และโปรเจกต์นี้จัดทำขึ้นโดยมูลนิธิเอกชนนิปปอน (Nippon Foundation) ซึ่งขอให้สถาปนิกและนักออกแบบที่มีชื่อเสียงระดับโลก 17 คน เช่น
- ทาดาโอะ อันโด สถาปนิกชาวญี่ปุ่นที่ได้รับการยอมรับจากทั่วโลก,
- เค็งโงะ คูมะ สถาปนิกชาวญี่ปุ่นระดับโลก,
- ชิเงรุ แบน ผู้ชนะรางวัลพริตซ์เกอร์ (Pritzker Architecture Prize) ประจำปี 2014,
- โซ ฟูจิโมโต้ สถาปนิกชาวญี่ปุ่น,
- นิโกะ นักออกแบบแฟชั่น เป็นต้น
พวกเขาเหล่านี้มีส่วนร่วมในการออกแบบห้องน้ำสาธารณะทั้ง 17 แห่ง และนักออกแบบหลายคนได้แสดงความปรารถนาที่จะสร้างห้องน้ำให้เป็นส่วนหนึ่งของชุมชนท้องถิ่น ให้ความรู้สึกน่าไว้ใจ แทนที่จะเป็นสถานที่ที่ไม่น่าอยู่ซึ่งคนส่วนใหญ่มักจะหลีกเลี่ยง
“สิ่งเหล่านี้ได้รับความนิยมอย่างมากด้วยเหตุผลหลายประการ ผู้คนเคยได้ยินเกี่ยวกับผู้สร้างสถานที่เหล่านี้ พวกเขารู้จักชื่อนักออกแบบหลายคน เพราะคนเหล่านี้เป็นสถาปนิกหรือนักออกแบบแฟชั่นที่มีชื่อเสียง และผู้คนต้องการเห็นสิ่งที่เหล่าสถาปนิกสร้างขึ้นเพื่อพวกเขา” ยูมิโกะ นิชิ ผู้จัดการสื่อของสมาคมการท่องเที่ยวในเขตชิบุยะ กล่าว
ฮิตถึงขนาดต้องจัดทัวร์มาชมห้องน้ำ!
“ทัวร์ชมห้องน้ำเริ่มมีมาตั้งแต่ต้นเดือนมีนาคม โดยมีผู้เข้าร่วมชมทั้งหมด 55 คนซึ่งส่วนใหญ่เป็นคนญี่ปุ่น แต่ยังมีนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติที่สนใจเข้าชมห้องน้ำในเขตนี้ด้วย และคาดว่าจะมีจำนวนเพิ่มขึ้น” นิชิ เผย
ทัวร์ชมห้องน้ำหรือที่เรียกว่า ‘Tokyo Toilet Tours’ จะจัดขึ้นในวันพฤหัสบดีและวันอาทิตย์ เริ่มตั้งแต่เวลา 10.00 น. เป็นต้นไป ใช้เวลา 2 ชั่วโมง มีค่าใช้จ่าย 4,950 เยน (ราว 1,130 บาท) และทัวร์จะแบ่งออกเป็น 2 ส่วน คือ ฝั่งตะวันออกและตะวันตกของเขตชิบุยะ โดยผู้เข้าร่วมทัวร์จะนั่งรถบัสพร้อมไกด์เพื่อเดินทางไปยังห้องน้ำสาธารณะ ถึงแม้ว่าไกด์จะพูดเป็นภาษาญี่ปุ่น แต่ทางเขตได้จัดทำแผ่นพับเป็นภาษาอังกฤษไว้แล้วสำหรับผู้เข้าร่วมทัวร์
คู่รักชาวอังกฤษคู่หนึ่งที่เข้าร่วมทัวร์ได้ไปเยี่ยมชมห้องน้ำแห่งหนึ่งในเขตชิบุยะ และแสดงความเห็นว่า ห้องน้ำแห่งนี้เป็นสิ่งที่พวกเขาไม่เคยเห็นมาก่อนในบ้านเกิดของตัวเอง ขณะเดียวกันผู้ร่วมทัวร์ชาวญี่ปุ่นเองยังบอกเลยว่ารู้สึกประหลาดใจเหมือนกันเมื่อรู้ว่าห้องน้ำในเมืองได้กลายมาเป็นแหล่งท่องเที่ยว
ส่วนชาวเน็ตก็เข้าคอมเมนต์กันมากมายว่า
“ฉันไม่รู้เลยว่ามีทัวร์แบบนี้ด้วย”
“ในที่สุดประเทศของเราก็มีห้องน้ำสวยสะอาดแบบนี้”
“ห้องน้ำของเราสะอาด แต่บรรดานักการเมืองของเรากลับสกปรก”
“ฉันหวังว่าผู้คนจะนึกถึงคนทำความสะอาดและขอบคุณพวกเขาบ้าง!”
เมื่อพิจารณาจากความนิยมที่มีต่อห้องน้ำสาธารณะที่มีคนให้ความสนใจเป็นจำนวนมาก รวมถึงความจริงที่ว่าปัจจุบันห้องน้ำสาธารณะได้กลายมาเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่น่าสนใจแล้ว คงไม่น่าแปลกใจหากเขตอื่นๆ ในโตเกียวและเมืองต่างๆ ทั่วประเทศต่างก็มุ่งหวังที่จะให้สถาปนิกที่มีชื่อเสียงระดับโลกมาช่วยปรับปรุงห้องน้ำสาธารณะของตัวเองด้วยเช่นเดียวกัน
ถ้าห้องน้ำสาธารณะในไทยสวยและสะอาดแบบนี้บ้างคงดีไม่น้อยเลย!
