บทวิเคราะห์: ‘ทักษิณ’ กลับบ้านข่าวร้ายหรือดีสำหรับ ‘เพื่อไทย’?

DW ระบุว่า ทักษิณ ชินวัตร นักธุรกิจมหาเศรษฐี ซึ่งเป็นนายกรัฐมนตรีของประเทศไทยในปี 2001 และถูกโค่นอำนาจด้วยรัฐประหารในปี 2006 มีกำหนดเดินทางกลับประเทศไทยในเดือนนี้ 

ทักษิณต้องโทษคดีอาญาหลายคดีหลังการรัฐประหาร รวมถึงข้อหาคอร์รัปชั่นและเลี่ยงภาษี เขาหนีออกจากประเทศไทยในปี 2008 เพื่อหลีกเลี่ยงการถูกจองจำ แต่ลูกสาวของเขา แพทองธาร ชินวัตร เพิ่งยืนยันว่านักการเมืองวัย 74 ปีจะยุติการลี้ภัย 15 ปีและเดินทางกลับประเทศไทยในวันที่ 10 สิงหาคมที่จะถึงนี้ 

การเคลื่อนไหวดังกล่าว มีขึ้นหลังจากที่พรรคเพื่อไทยได้โอกาสในการจัดตั้งรัฐบาล หลังจากที่ก่อนหน้านี้เป็นหน้าที่ของพรรคก้าวไกล ที่ได้คะแนนเสียงเยอะที่สุดจากการเลือกตั้งทั่วไปของประเทศ  

ขณะนี้พรรคเพื่อไทยกำลังพยายามจัดตั้งรัฐบาล แต่การหารือของพรรคที่สนับสนุนราชวงศ์ได้สร้างความไม่พอใจให้กับฝ่ายคนรุ่นใหม่ และฝ่ายอนุรักษนิยมเองก็ปฏิเสธที่จะเข้าร่วมพันธมิตรใดๆกับพรรคก้าวไกล อีกทั้งผู้เชี่ยวชาญเตือนการกลับมาของทักษิณ อาจทำให้วิกฤติเลวร้ายยิ่งขึ้น 

ข่าวร้ายสำหรับพรรคเพื่อไทย? 

มาร์ก โคแกน รองศาสตราจารย์ด้านสันติภาพและความขัดแย้งศึกษาที่ Kansai Gaidai University มองว่าการกลับคืนสู่เวทีการเมืองของทักษิณเป็นการเคลื่อนไหวแบบ ‘แพ้-แพ้’ สำหรับความน่าเชื่อถือของพรรค การกลับมาของเขาทำให้การสร้างพันธมิตรซับซ้อนและทำให้ขุ่นมัว อีกทั้งพรรคเพื่อไทยยังลังเลกับการเป็นพันธมิตรกับก้าวไกล  และยังคงต้องการคะแนนเสียงที่มากพอในการจัดตั้งรัฐบาล  

พรรคเพื่อไทยเคยผลักดันนโยบายประชานิยมและการปฏิรูป รวมทั้งต่อต้านการปกครองของทหาร นโยบายเหล่านั้นทำให้อดีตนายกรัฐมนตรีไม่เป็นที่นิยมในหมู่ผู้สนับสนุนสถาบันกษัตริย์และสมาชิกของคนรวยและชนชั้นสูง ผู้ลงคะแนนมองว่าการกลับมาของเขาเป็นสัญญาณว่าทักษิณพร้อมที่จะสร้างสันติภาพกับกลุ่มเหล่านั้น 

“เรื่องเล่าของทักษิณที่กระหายอำนาจเป็นข่าวร้ายสำหรับพรรคเพื่อไทย เพราะมันยังส่งข้อความไปยังผู้สนับสนุนที่อยู่มาอย่างยาวนานว่า ค่านิยมและหลักการของเขาสามารถถูกทำลายได้ด้วยการทำข้อตกลงกับปีศาจคนเดียวกันกับที่ไม่เพียงขับไล่เขาออกจากตำแหน่ง แต่ยังบีบบังคับให้เนรเทศด้วย” โคแกนกล่าว 

สิริพรรณ นกสวน อาจารย์รัฐศาสตร์จากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เชื่อว่า ทักษิณจะไม่ส่งผลดีใดๆ ต่ออนาคตการเมืองไทย “เขาเพียงทำตามความปรารถนาของเขา และฉันคิดว่าเขามีสิทธิ์ที่จะกลับมา การกลับมาของเขาสำหรับฉันเป็นการสะท้อนให้เห็นการประนีประนอมระหว่างทักษิณกับอดีตที่ปรึกษาภายใต้มุมมองใหม่ว่าพรรคก้าวไกลคือภัยคุกคามที่ใหญ่กว่าต่อชนชั้นนำไทย” 

“สัญญาณที่เขากลับมาคือความพยายามที่จะแสดงให้วุฒิสภาเห็นว่าตอนนี้เขาอยู่กับกองกำลังอนุรักษนิยม และอาจยับยั้งความนิยมที่เพิ่มขึ้นของพรรคก้าวไกลได้” สิริพรรณกล่าวเสริม 

ทักษิณยังคงเป็นบุคคลสาธารณะที่สร้างความแตกแยก แม้ว่าเขาจะมีความสัมพันธ์ทางครอบครัวที่กว้างขวางและยังสามารถพึ่งพาอดีตผู้มีสิทธิเลือกตั้งหลายคนได้ สำหรับ ปีใหม่ ศิริกุล คนไทยที่ทำงานในอุตสาหกรรม OEM บอกว่า นักการเมืองคนนี้ไม่ได้ทำอะไรผิด เมื่อพูดถึงนโยบายและกำลังเผชิญกับการกลั่นแกล้งทางการเมืองภายใต้รัฐบาลทหาร 

เธอบอกว่า เธอรอโอกาสนี้มาหลายปีแล้ว และแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับการกลับมาของเขาว่า สิ่งที่เขาทำเพื่อประเทศของเราเป็นมากกว่าคำพูด 

นอกจากนี้ ปีใหม่ยังเชื่อมั่นว่าทักษิณจะปรับโครงสร้างความพยายามของพรรคเพื่อไทยในการเป็นผู้นำรัฐบาล พร้อมบอกว่า ทักษิณเป็นไอดอล เป็นแบบอย่าง และสัญลักษณ์ของสมาชิกพรรค บทบาทในพรรคเพื่อไทยจะไม่ใช่หัวหน้าอีกต่อไป แต่จะเป็นเหมือนที่ปรึกษา เป็นอาจารย์ให้กับสมาชิกเพราะอายุมากแล้ว 

ปัญหาทางกฎหมาย 

ขั้นต่อไปของอภิมหาการเมืองไทยมีขึ้นในสัปดาห์นี้ ศาลรัฐธรรมนูญมีกำหนดตัดสินในวันที่ 3 ส.ค. ต่อคำร้องคัดค้านการที่รัฐสภาระงับการลงคะแนนเสียงในวันที่ 19 ก.ค. ต่อ พิธา ลิ้มเจริญรัตน์ หัวหน้าพรรคก้าวไกลเพียงหนึ่งวันต่อมา ส.ส.ก็ถูกกำหนดให้โหวตเลือกนายกรัฐมนตรีอีกครั้ง และเศรษฐา ทวีสิน จากพรรคเพื่อไทยก็มีแนวโน้มที่จะได้รับการเสนอชื่อเป็นนายกรัฐมนตรี 

คงต้องติดตามกันต่อไปว่าผลของการท้าทายกฎหมายและการลงมติจะส่งผลต่อแผนการของทักษิณอย่างไร ไม่น่าเป็นไปได้ที่เขาจะเดินทางกลับประเทศโดยปราศจากการรับรองที่รัดกุมจากชนชั้นนำของประเทศ เนื่องจากเขาอาจต้องรับโทษจำคุก 10 ปี เมื่อเดือนที่แล้ว ดำรงศักดิ์ กิตติประภาส ผู้บัญชาการตำรวจแห่งชาติของไทย กล่าวว่า ทักษิณจะถูกควบคุมตัวเมื่อเดินทางมาถึง และคดีของเขาจะถูกส่งต่อไปยังศาลฎีกาของประเทศไทย