ในหลายประเทศอาชีพนักการเมืองมาพร้อมเอกสิทธิ์และสิทธิพิเศษมากมาย แต่ที่สวีเดนนักการเมืองได้รับการปฏิบัติเช่นเดียวกับประชาชนที่เลือกพวกเขาเข้ามาทำงาน เพื่อให้เข้าใจชีวิตคนธรรมดา
บ้านพัก
บ้านพักประจำตำแหน่งของนายกรัฐมนตรีมีพื้นที่ 300 ตารางเมตรที่ไม่ได้หรูหรา ไม่มีคนรับใช้ดูแลงานบ้านต่างๆ ตัวนายกรัฐมนตรีหรือนักการเมืองตำแหน่งอื่นๆ ต้องรีดเสื้อผ้าและซักผ้าเองโดยใช้เครื่องซักผ้าสาธารณะและต้องต่อคิวเหมือนประชาชนคนอื่น
ส่วนสมาชิกสภาที่บ้านอยู่ห่างจากสภาเกิน 50 กิโลเมตรสามารถพักในที่พักที่สำนักบริหารรัฐสภาเป็นเจ้าของหรือเช่าไว้ได้ฟรี โดยคนใกล้ชิดในครอบครัว เช่น คู่สมรส คู่รักที่ใช้ชีวิตอยู่ด้วยกัน คู่รักที่แยกกันอยู่ และลูก สามารถพักในที่พักดังกล่าวได้ แต่ต้องจ่ายเงินค่าที่พัก ยกเว้นลูกที่อายุไม่เกิน 18 ปี แต่พักได้ไม่เกิน 1-2 วันเท่านั้น
อพาร์ตเมนต์ที่รัฐจัดให้นี้เป็นห้องเล็กๆ พื้นที่ราว 40 ตารางเมตร หรือบางห้องกว้างเพียง 16 ตารางเมตร โดยเป็นห้องเตียงเดี่ยวแบบสตูดิโอที่เป็นทั้งห้องนั่งเล่นและห้องนอน หากใครมองว่าเล็กมาก บอกเลยว่านี่คือดีกว่าในช่วงปลายทศวรรษ 1980 ที่รัฐไม่ได้จัดหาที่พักให้นักการเมือง สมาชิกรัฐสภาต้องอาศัยนอนบนโซฟาเบดที่ห้องทำงานซึ่งก็ไม่ได้มีพื้นที่มากมายในอาคารรัฐสภาแทน
ที่ปรึกษาสวนตัว
สมาชิกสภาไม่มีที่ปรึกษาหรือเลขาส่วนตัว แต่พรรคการเมืองที่พวกเขาสังกัดจะได้รับเงินค่าใช้จ่ายในการจ้างพนักงานส่วนกลางสำหรับช่วยงาน ส.ส.ทั้งหมดในพรรค
รถยนต์
นายกรัฐมนตรีเป็นนักการเมืองคนเดียวที่มีรถยนต์ประจำตำแหน่งและสามารถใช้หน่วยรักษาความปลอดภัยติดตามได้ ส่วนนักการเมืองตำแหน่งอื่นได้สิทธิเดินทางด้วยระบบขนส่งสาธารณะฟรี หากเป็นการเดินทางไปทำงานในหน้าที่ด้วยการเดินทางทางอากาศ (เฉพาะกรณีจำเป็นเท่านั้น) จะต้องเป็นตั๋วชั้นประหยัดเท่านั้น รวมทั้งยังต้องได้รับการอนุมัติและจองโดยเอเจนซี่ท่องเที่ยวที่อยู่ในรัฐสภา และเพื่อเป็นการควบคุมการใช้เงินภาษีของประชาชน เอเจนซี่ยังมีหน้าที่ควบคุมการบินของสมาชิกสภาด้วย
เมื่อประธานาธิบดี เอ็มมานูเอล มาครง ของฝรั่งเศส เดินทางเยือนนายกรัฐมนตรี สเตียฟาน โลเวียน ของสวีเดนในปี 2017 ปรากฏภาพที่ผู้นำทั้งสองประเทศและทีมเจ้าหน้าที่ติดตามนั่งรถบัสสาธารณะในการเดินทางร่วมกับประชาชนทั่วไป
เงินเดือน
เว็บไซต์รัฐสภาสวีเดนระบุว่า ฐานเงินเดือนของสมาชิกรัฐสภาอยู่ที่ 75,500 โครนาสวีเดน (241,189 บาท) ซึ่งต้องนำมาเสียภาษีด้วย แต่หากไม่เข้าประชุมหรือไม่ไปทำงานของรัฐสภาโดยไม่มีเหตุผลอันสมควรต้องคืนเงินให้รัฐ ขณะที่เงินเดือนของ ส.ส. และ ส.ว. ไทย (เงินประจำตำแหน่งบวกเงินเพิ่ม) อยู่ที่ 113,560 บาท
ดูเหมือนเงินเดือนสมาชิกรัฐสภาสวีเดนจะสูง แต่เมื่อเทียบกันแล้วสูงกว่าเงินเดือนของครูประถมในสวีเดน 2 เท่าเท่านั้น
ใช้เงินภาษีในเรื่องส่วนตัวมีสิทธิ์เป็นข่าวใหญ่
นักการเมืองคนใดใช้เงินภาษีประชาชนไปกับการนั่งแท็กซี่แทนที่จะนั่งรถไฟหรือรถบัสอาจกลายเป็นข่าวใหญ่ขึ้นหน้าหนึ่งของทั้งหนังสือพิมพ์และนิตยสาร
“ผมเป็นคนจ่ายเงินให้นักการเมือง และผมก็ไม่เห็นเหตุผลที่จะให้ชีวิตที่หรูหราแก่พวกเขา”
โยอาคิม โฮล์ม ชาวสวีเดน
นักการเมืองท้องถิ่นไม่มีเงินเดือน
สวีเดนถือว่าสมาชิกสภาในระดับรัฐบาลกลางเท่านั้นที่เป็นงานแบบเต็มเวลาและมีเงินเดือน ส่วนนักการเมืองระดับท้องถิ่นไม่มีทั้งเงินเดือน ที่พักฟรี และห้องทำงาน เพราะทำงานจากที่บ้าน สมาชิกสภาเทศบาลเมืองจะได้รับค่าตอบแทนรายเดือนเทียบเท่ากับ 270 ยูโรเท่านั้น เงินเดือนจริงๆ มาจากการประกอบอาชีพอื่น
.
“เราได้รับเลือกให้เป็นตัวแทนของประชาชนทั่วไป และคนทั่วไปก็มีงานทำ”
คาริน ฮานคิสต์ สมาชิกสภาเทศบาลเมืองจากสตอกโฮล์ม
ไม่ใช้สรรพนาม “ท่าน”
สวีเดนยกเลิกการใช้สรรพนามที่เป็นทางการ เช่น ฯพณฯ ท่าน ในช่วงทศวรรษ 1960 แล้วเรียกทุกคนว่า “คุณ” เพราะในระบบค่านิยมของสวีเดนนั้นทุกคนเท่าเทียมกันหมด ไม่มีใครอยู่เหนือใคร
นักการเมืองต้องโปร่งใส ตรวจสอบได้
ตั้งแต่ปี 1766 รัฐธรรมนูญสวีเดนกำหนดว่า ประชาชนทุกคนมีสิทธิเข้าถึงเอกสารทางการของรัฐบาล ไม่ว่าจะเป็นค่าใช้จ่ายต่างๆ ของนักการเมือง การแจ้งรายการภาษีเงินได้ของนายกรัฐมนตรี รวมทั้งติดตามการเคลื่อนไหว และการตัดสินใจอย่างเป็นทางการของหน่วยงานใดๆ ของหน่วยงานรัฐ
ศูนย์บันทึกข้อมูลหน่วยงานราชการของสวีเดนเปิดให้สาธารณชนเข้าถึงข้อมูลต่างๆ ได้ตลอดเวลา อาทิ การโต้ตอบทางจดหมายและอีเมลรายวันของนายกรัฐมนตรี ในห้องคอมพิวเตอร์ประชาชนสามารถติดตามเอกสารเอกสาร เช่น การใช้จ่ายของรัฐบาล รายละเอียดของการเปิดประมูล รวมทั้งใบเสร็จค่าอาหารกลางวันของนายกรัฐมนตรีและเจ้าหน้าที่รัฐอย่างประธานธนาคารกลางว่ารับประทานและดื่มอะไรกันบ้าง โดยจะแยกเก็บรายงานค่ใช้จ่ายของสมาชิกสภาไว้ในห้องหนึ่งและเก็บเป็นรายบุคคลรวมทั้งหมด 349 คน รวมทั้งของประธานสภาด้วย
เรื่องอื้อฉาวทางการเมืองที่โด่งดังที่สุดเรื่องหนึ่งของสวีเดนเกิดขึ้นในช่วงทศวรรษ 1990 เมื่อ โมนา ซาห์ลิน รองนายกรัฐมนตรี ซื้อช็อกโกแล็ต 1 แท่ง ผ้าอ้อม และของใช้ส่วนตัวอื่นด้วยบัตรเครดิตการ์ดของรัฐบาล จนต้องลาออกจากตำแหน่ง เรื่องราวครั้งนั้นถูกบันทึกไว้ในบันทึกประจำปีของการเมืองสวีเดนในชื่อ “Toblerone Case”
นักวิเคราะห์การเมืองของสถานีโทรทัศน์ Sweden Television เผยว่า หลักการเรื่องความโปร่งใสของสวีเดนคือเครื่องมือหลักสำหรับการควบคุมอำนาจของนักการเมือง และว่า แม้ว่าโมเดลของสวีเดนจะไม่เพอร์เฟ็กต์ แต่อาจเป็นระบบที่เปิดกว้างที่สุดในโลก
Photo by PETRAS MALUKAS / AFP
