นี่เป็นครั้งแรกที่ประธานาธิบดีสีจิ้นผิงของจีน พูดถึงความท้าทายทางเศรษฐกิจของจีนระหว่างการกล่าวสุนทรพจน์เนื่องในโอกาสปีใหม่นับตั้งแต่เริ่มกล่าวครั้งแรกเมื่อปี 2013 และมาในเวลาหน้าสิ่วหน้าขวานของเศรษฐกิจที่ใหญ่เป็นอันดับ 2 ของโลก ซึ่งกำลังเผชิญทั้งการชะลอตัว ตัวเลขการว่างงานพุ่ง และความเชื่อมั่นทางธุรกิจ
สีจิ้นผิงยอมรับว่าเศรษฐกิจจีนกำลังเผชิญแรงเสียดทานระหว่างกล่าวสุนทรพจน์ผ่านโทรทัศน์ว่า “บริษัทบางแห่งต้องเผชิญความยากลำบาก บางคนประสบปัญหาในการหางานและความต้องการขั้นพื้นฐาน ทั้งหมดนี้คือสิ่งที่ผมคิดถึงบ่อยๆ เราจะเป็นหนึ่งเดียวกันและสร้างแรงกระตุ้นของการฟื้นตัวทางเศรษฐกิจ”
ไม่กี่ชั่วโมงก่อนการกล่าวสุนทรพจน์ของสีจิ้นผิง สำนักงานสถิติแห่งชาติจีน (NBS) เผยแพร่ดัชนีผู้จัดการฝ่ายจัดซื้อ (PMI) ประจำเดือนที่ระบุว่า ภาคเศรษฐกิจจีนในเดือนธันวาคมหดตัวลงสู่ระดับต่ำสุดในรอบ 6 เดือนจาก 49.4 มาอยู่ที่ 49 และเดือนที่แล้วยังเป็นเดือนที่ PMI หดตัวเป็นเดือนที่ 3 ติดต่อกัน
ภาคการผลิตขาลง
ภาคการผลิตของจีนอ่อนแอลงเกือบตลอดปี 2023 จากปัญหาหลายอย่าง รวมทั้งการถดถอยของภาคอสังหาริมทรัพย์ที่ยืดเยื้อ คนรุ่นใหม่ตกงานมากเป็นประวัติการณ์ ภาวะเงินฝืด ความกดดันทางการเงินของรัฐบาลท้องถิ่น
จีนพยายามฟื้นการเติบโตของเศรษฐกิจและกระตุ้นการจ้างงานด้วยการออกมาตรการสนับสนุนเมื่อปีที่แล้วและให้คำมั่นว่าจะยกระดับนโยบายทางการเงินในปี 2024 ทว่าการบริหารเศรษฐกิจแบบรวมศูนย์จากรัฐบาลซึ่งเน้นให้พรรคคอมมิวนิสต์ควบคุมเศรษฐกิจและสังคมด้วยค่าใช้จ่ายของภาคเอกชนทำให้บรรดาเจ้าของกิจการหวั่นๆ นอกจากนี้การเข้ามาควบคุมธุรกิจต่างๆ โดยอ้างความมั่นคงของชาติยังทำให้นักลงทุนต่างชาติพากันหนีหาย
เมื่อเร็วๆ นี้ธนาคารแห่งชาติจีนเพิ่งอนุมัติคำขอถอดถอนผู้ถือหุ้นที่มีอำนาจควบคุมกิจการของ Alipay ที่ดำเนินการโดยบริษัท Ant Group ของ แจ็ก หม่า นั่นหมายความว่าหม่าได้สละการควบคุมบริษัทที่เจ้าตัวร่วมก่อตั้งมากับมืออย่างเป็นทางการ
หม่าที่ร่วมก่อตั้ง Alibaba Group เผยเมื่อเดือนมกราคมปีที่แล้วว่าจะปล่อยมือจาก Ant ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของการปล่อยมือจากธุรกิจออนไลน์ บริษัทของหม่าเป็นเป้าหมายแรกๆ ของการปราบปรามบรรดาบิ๊กเทคของรัฐบาลจีน เพราะมองว่ามีอำนาจมากเกินไปในสายตาพรรคคอมมิวนิสต์
เข้มงวดกับไต้หวัน
สีจิ้นผิงยังให้คำมั่นว่าจีนแผ่นดินใหญ่จะรวมชาติกับไต้หวันด้วยถ้อยคำที่แข็งกร้าวก่อนการเลือกตั้งครั้งสำคัญของไต้หวันว่า “จีนจะรวมชาติกับไต้หวันอย่างแน่นอน และชาวจีนทุกคนจากทั้งสองฝั่งของช่องแคบไต้หวันควรผูกพันด้วยสำนึกร่วมแห่งจุดมุ่งหมายและแบ่งปันความรุ่งโรจน์แห่งการฟื้นฟูชาติจีน”
คำกล่าวเกี่ยวกับการรวมชาติกับไต้หวันของสีจิ้นผิงเกิดขึ้นเพียง 2 สัปดาห์ก่อนการเลือกตั้งประธานาธิบดีของไต้หวันที่จะมีขึ้นในวันที่ 13 มกราคมนี้ และยังใช้โทนเสียงแบบตรงประเด็นมากกว่าสุนทรพจน์ปีใหม่ของปีก่อน โดยครั้งก่อนสีจิ้นผิงเผยว่า “ประชาชนจากทั้งสองฝั่งของช่องแคบไต้หวันเป็นสมาชิกของครอบครัวเดียวกัน ผมหวังเป็นอย่างยิ่งว่าเพื่อนร่วมชาติของเราทั้งสองฝั่งช่องแคบจะทำงานร่วมกันด้วยความสามัคคีในจุดมุ่งหมายเพื่อร่วมกันส่งเสริมความเจริญรุ่งเรืองที่ยั่งยืนของประชาชาติจีน”
สีจิ้นผิงทำให้การควบคุมไต้หวันเป็นรากฐานของเป้าหมายในการ “ฟื้นฟู” จีนให้กลับมาอยู่ในตำแหน่งมหาอำนาจและมีชื่อเสียงระดับโลก
ด้านไต้หวันกล่าวหาว่าพรรคคอมมิวนิสต์จีนปฏิบัติการสร้างอิทธิพลก่อนการเลือกตั้งของไต้หวัน ซึ่งรองประธานาธิบดีไล่ชิงเต๋อเป็นตัวเต็ง
Photo by Pedro Pardo / AFP
