ขณะนี้หลายๆ รัฐในสหรัฐฯ กำลังดำเนินการนับคะแนนเลือกตั้งกันอย่างดุเดือด ซึ่งผลคะแนนล่าสุด (อัปเดตเมื่อราว 23.00 น. ของวันที่ 5 พ.ย.ตามเวลาท้องถิ่น) ทั้ง Popular vote และ Electoral vote ยังคงเป็น ‘โดนัลด์ ทรัมป์’ แคนดิเดตจากรีพับลิกันที่มีคะแนนนำอยู่
เคยสงสัยไหมว่าทำไมสหรัฐฯ จะต้องเลือกตั้งทุกวันอังคาร แล้วก็ต้องเป็นเดือนพฤศจิกายนด้วย? ไม่เลือกในวันเสาร์-อาทิตย์ เหมือนบ้านเรา จริงๆ แล้ว กฏเกณฑ์นี้มีมานานหลายทศวรรษว่าการเลือกตั้งผู้นำคนใหม่จะต้องจัดใน ‘วันอังคารแรก’ หลังวันจันทร์แรกของเดือนพฤศจิกายน ซึ่งในปีนี้ตรงกับวันที่ 5 พฤศจิกายน
ทำไมต้องเลือกตั้ง ‘วันอังคาร’?
เดิมที วันเลือกตั้งในสหรัฐฯ จะแตกต่างกันไปในแต่ละรัฐ จนกระทั่งในปี 1845 ได้มีการตรากฎหมายเพื่อกำหนดวันเลือกตั้งวันเดียวสำหรับทั้งประเทศ (ในตอนแรก กฎหมายนี้ใช้เฉพาะกับการเลือกตั้งประธานาธิบดีเท่านั้น แต่ต่อมาได้ขยายขอบเขตให้ครอบคลุมการเลือกตั้งรัฐสภาด้วย)
ทุกอย่างขึ้นอยู่กับ ‘เกษตรกรชาวอเมริกัน’...
ในช่วงเวลานั้น สภาพสังคมสหรัฐฯ ยังคงเป็น ‘สังคมเกษตรกรรม’ พลเมืองส่วนใหญ่เป็นเกษตรกร ซึ่งเกือบตลอดทั้งปีจะต้องทำการเพาะปลูก ดูแล และเก็บเกี่ยวพืชผล แต่ช่วงพฤศจิกายนนั้นเป็นเดือนที่ไม่ได้ตรงกับฤดูเพาะปลูก และฤดูเก็บเกี่ยวก็สิ้นสุดลงแล้ว เดือนพฤศจิกายนจึงเหมาะที่จะกำหนดวันสำหรับการเลือกตั้ง
เลือกตั้งวันอังคาร ‘เหมาะสม’ ที่สุด
X วันอาทิตย์ : เป็นวันพักผ่อน และเข้าโบสถ์ เนื่องจากชาวอเมริกันส่วนใหญ่นับถือศาสนาคริสต์อย่างเคร่งครัด
X วันพุธ : เป็น ‘วันตลาดนัด’ (Market day) ในหลายพื้นที่จะมีตลาดนัด เกษตรกรจะนำพืชผลของตัวเองไปขายในเมือง
นอกจากนี้ ในยุคนั้นเป็นยุคก่อนที่จะมียานยนต์ หากพิจารณาในเรื่องของการเดินทางไปเลือกตั้งที่ใกล้ที่สุดจากพื้นที่ชนบทซึ่งห่างออกไปหลายไมล์ ทำให้การเดินทางอาจใช้เวลานานพอสมควร ดังนั้น หากว่าพลเมืองไม่สามารถเดินทางในวันอาทิตย์ หรือวันพุธได้ หมายความว่าวันเลือกตั้งก็ไม่ควรเป็นวันจันทร์ หรือวันพฤหัสบดีเช่นกัน จึงเหลือตัวเลือกสุดท้าย นั่นก็คือ ‘วันอังคาร’ ที่เป็นตัวเลือกที่ดีที่สุดในการจัดการเลือกตั้ง
ส่วนเหตุผลที่ว่าทำไมต้องกำหนดให้วันเลือกตั้งเป็น ‘วันอังคารแรกหลังวันจันทร์แรกของเดือนพฤศจิกายน’ นั้น ก็เพื่อป้องกันไม่ให้ตรงกับวันที่ 1 พฤศจิกายน ซึ่งถือเป็นวันที่ไม่เหมาะสม เนื่องจากคริสเตียนบางคนถือว่าวันนี้เป็นวันนักบุญ ประกอบกับพ่อค้าแม่ค้ามักจะใช้วันแรกของเดือนชำระบัญชีของเดือนก่อนหน้า
อย่างไรก็ดี แม้ว่าวันอังคารจะถูกเลือกให้เป็นวันเลือกตั้ง แต่ปัจจุบันการลงคะแนนเสียงในวันนั้นกลับถูกมองว่าเป็นอุปสรรคมากกว่า ในปัจจุบัน ชาวอเมริกันไม่ถึง 2% ทำงานในภาคเกษตรกรรม และหลายคนทำงานในวันอังคารตลอดทั้งปี
เนื่องจากอัตราการออกมาใช้สิทธิ์ลงคะแนนเสียงลดลงตามกาลเวลา ผู้คนบางกลุ่มจึงเสนอให้เลื่อนการเลือกตั้งไปเป็นวันหยุดสุดสัปดาห์ ในขณะที่บางคนยังสนับสนุนให้เลือกตั้งวันอังคารเหมือนเดิม แต่ให้รัฐบาลกลางกำหนดเป็นวัดหยุดด้วย
แม้ว่าความพยายามดังกล่าวจะไม่ประสบผลสำเร็จ แต่รัฐบาลกลางได้แก้ปัญหาดังกล่าวด้วยการเปิดให้ลงคะแนนเสียงล่วงหน้าและทางไปรษณีย์ ซึ่งนั่นทำให้วันเลือกตั้งจริงๆ ไม่มีความสำคัญต่อการลงคะแนนเสียงเหมือนแต่ก่อนเท่าใดนัก
Photo by Leonardo Munoz / AFP
